Phụ nữ luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề khó nói, gây ảnh hưởng không nhỏ đến tâm sinh lý và sức khỏe. Từ một cô bé con lớn lên thành thiếu nữ đã quá nhiều phức tạp. Giờ đây khi phụ nữ bước vào độ tuổi tiền mãn kinh - mãn kinh cũng là một giai đoạn không ít sóng gió. Để trải qua giai đoạn này một cách êm đẹp nhất, hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về mãn kinh và các cách phòng ngừa rối loạn mãn kinh hiệu quả nhất nhé.
Thế nào là mãn kinh?
Mãn kinh là giai đoạn mà bất cứ người phụ nữ nào cũng phải trải qua. Đây là khoảng thời gian trong cuộc đời của người phụ nữ khi kỳ kinh dừng lại. Mãn kinh thường xảy ra một cách tự nhiên, thường là sau tuổi 45.
Thời kỳ mãn kinh ở mỗi phụ nữ là khác nhau. Thời kỳ mãn kinh là một quá trình gồm 3 giai đoạn:
Tiền mãn kinh
Là giai đoạn thường bắt đầu một vài năm trước khi mãn kinh. Lúc này, buồng trứng bắt đầu sản sinh ít estrogen. Nhiều phụ nữ đã bắt đầu bước vào giai đoạn tiền mãn kinh sau tuổi 40. Nhìn chung, các triệu chứng của tiền mãn kinh có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm.
Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh vẫn có khả năng mang thai, tuy nhiên do hoạt động của buồng trứng lúc này đã bị suy giảm, xác suất mang thai sẽ khó hơn.
Tiền mãn kinh kéo dài đến khi mãn kinh - đánh dấu bằng việc buồng trứng ngừng rụng trứng hẳn. Trong 1-2 năm cuối của giai đoạn tiền mãn kinh, nồng độ estrogen suy giảm rất nhanh và đáng kể. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp bỏ qua giai đoạn tiền mãn kinh và đột ngột bước vào giai đoạn mãn kinh.
Mãn kinh
Giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ được tính vào thời điểm 12 tháng sau khi kết thúc kỳ kinh cuối cùng. Thời kỳ này, buồng trứng ngưng rụng, cơ thể cũng dừng sản sinh estrogen. Trong suốt những năm tháng này, cơ thể và tâm lý người phụ nữ có nhiều biến đổi. Xuất hiện cùng với đó là các dấu hiệu khó chịu, thường gặp như các cơn bốc hỏa. Sẽ không còn hành kinh hàng tháng, đồng nghĩa với việc phụ nữ mãn kinh không còn khả năng mang thai.
Hậu mãn kinh
Là giai đoạn những năm sau mãn kinh. Lúc này các cơn khó chịu hay bốc hỏa sẽ giảm bớt. Tuy nhiên, các mối nguy cơ về sức khỏe sẽ tăng lên do sự mất estrogen.
12 Dấu hiệu mãn kinh chị em nên biết
Phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh khó tránh được những bối rối khi hàng loạt thay đổi liên tiếp xảy ra trong cơ thể. Hãy cùng tham khảo qua để nhận biết và sớm có phương pháp xử lý những rắc rối nho nhỏ này nhé.
1. Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt
Chu kỳ phóng thích trứng bị rối loạn khiến kinh nguyệt đột nhiên chậm hơn hoặc ngắn hơn. Thậm chí có một vài trường hợp các chị em còn bị tắc kinh trong nhiều tháng liền. Lượng máu kinh có thể ra ít hoặc nhiều hơn bình thường. Hiện tượng này thường xảy ra trước sau tuổi 40 - khi giai đoạn tiền mãn kinh bắt đầu diễn ra.
2. Cơ thể dễ nóng bừng, bốc hỏa
Phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh thường đối diện với những cơn nóng bừng bất kể mùa hay ngày đêm. Cơn nóng khiến họ bức bối, khó tập trung làm việc vào ban ngày và khó ngủ vào ban đêm. Lý do là nồng độ estrogen hormone nữ suy giảm làm giãn các mạch máu. Vì vậy mà nhiệt độ trên da tăng cao kèm theo những cơn nóng lan dần từ vai lên cổ đến đầu.
3. Đổ mồ hôi về đêm thường xuyên
Những cơn nóng này khiến bạn đổ mồ hôi liên tục, nhất là về đêm. Mồ hôi thoát qua da tạo cảm giác dấp dính, dễ gây mất ngủ. Thoát nhiệt qua da khi đổ mồ hôi kéo theo những cơn ớn lạnh, gai người uể oải.
4. Khô âm đạo
Sự suy giảm tiết tố nữ khiến chất nhờn ở thành âm đạo giảm tiết hẳn. Sự khô rát, ngứa ngáy, khó chịu ở một số phụ nữ mãn kinh ở mức độ chịu đựng được. Nhưng đa phần sự khó chịu này sẽ tăng dần theo lứa tuổi.
5. Giảm ham muốn tình dục
Nỗi niềm “khô hạn” khiến các chị em không còn hứng thú với việc “gần gũi”. Đau rát và sự bức bối của những cơn nóng cũng góp phần không nhỏ cản trở cuộc vui. Âm đạo teo dần, không còn co giãn tốt. Các chị em độ tuổi mãn kinh ăn không ngon, ngủ không yên nên cũng chẳng còn nhiều ham muốn.
6. Tiểu nhiều lần, tiểu khó
Bàng quang bị kích thích nên các chị em hay bị tiểu rắt. Số lần đi tiểu nhiều hơn trong ngày cũng là một dấu hiệu thời kỳ mãn kinh.
7. Thay đổi cảm xúc thất thường
Những thay đổi về sinh lý, sức khỏe khiến phụ nữ mãn kinh dễ rơi vào lo âu trầm cảm. Diện mạo khô ráp nhăn nheo, cân nặng thay đổi thất thường, rụng tóc dễ làm phụ nữ mãn kinh tự ti mặc cảm.
Phụ nữ tiền mãn kinh phải đối diện với sự thay đổi lớn trong cả diện mạo và tâm - sinh lý, họ hay quên, cảm xúc thay đổi bất chợt, khó kiểm soát. Tâm trạng buồn bã chán nản, mất cân bằng mà không được chăm sóc đúng cách hay không được người thân quan tâm rất dễ dẫn đến trầm cảm.
8. Nhan sắc phai tàn, tuột dốc
Sự suy giảm nồng độ tiết tố nữ đã tác động lên collagen, các sợi elastin, glycosaminoglycans và một lượng lớn hyaluronic acid. Đây đều là những thành phần tạo nên sự đàn hồi, độ ẩm và sức sống của làn da. Một nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng 30% lượng collagen mất đi trong 5 năm đầu tiên của thời kỳ tiền mãn kinh.
Sự sụt giảm này kéo dài trong suốt 20 năm kế tiếp. Nên chẳng cần thắc mắc tại sao nhan sắc phụ nữ mãn kinh ngày càng héo hon đi. Làn da thâm nám sạm, nhăn nheo, tóc bạc, dễ gãy rụng. Móng tay cũng yếu, sọc sần, xỉn màu thiếu sức sống. Để ngăn ngừa tình trạng này, chị em nên dùng các sản phẩm bổ sung Collagen càng sớm càng tốt.
9. Mật độ xương giảm, xương dễ gãy
Ở độ tuổi mãn kinh, phụ nữ dễ mắc phải bệnh loãng xương do quá trình lão hóa của cốt bào. Tốc độ sản xuất của tế bào xương thường cao hơn tốc độ mất đi nhưng ở phụ nữ mãn kinh, quá trình này lại đảo ngược. Và càng về già tế bào xương sẽ mất đi càng nhiều, nhất là sau 60 tuổi.
Suy giảm estrogen là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng loãng xương ở phụ nữ. Estrogen là thành phần bảo vệ, ngăn chặn sự mất canxi trong xương, khi estrogen suy giảm, kéo theo lượng canxi cũng bị mất đi đáng kể. Nhất là ở phụ nữ mang thai và sau sinh, nếu không được bổ sung đầy đủ canxi, lượng canxi trong cơ thể lúc này sẽ bị “rút bớt” để nuôi dưỡng thai nhi.
Điều này cộng thêm với tuổi tác càng khiến xương của phụ nữ tiền mãn kinh giòn xốp, dễ bị chấn thương, tốc độ hồi phục xương lúc này cũng rất chậm. Theo nghiên cứu, ở độ tuổi mãn kinh phụ nữ mất đi khoảng 20-30% lượng tế bào xương trong cơ thể.
10. Thường xuyên bị đánh trống ngực
Sự suy giảm nồng độ estrogen thời mãn kinh khiến cholesterol và đường tăng cao. Khi estrogen không còn đủ để giữ vách tim và thành mạch máu mềm mại, dễ dẫn đến bệnh xơ vữa động mạnh. Điều này khiến các mạch máu tắc nghẽn. Lúc đó tim phải vận động nhiều hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể. Tim đập mạnh hơn và phụ nữ mãn kinh dễ bị mắc các vấn đề tim mạch như nhồi máu cơ tim, huyết áp cao.
11. Thay đổi cân nặng
Hầu hết những phụ nữ tuổi tiền - mãn kinh đều có thân hình “mặn mà” hơn thời còn son trẻ. Bởi thay đổi nội tiết tố thời kỳ mãn kinh ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất. Phụ nữ tuổi 40-50 thường phải đối diện với những cơn mất ngủ, tâm trạng bất ổn dẫn đến thèm ăn ngọt. Do vậy mà cân nặng tăng là một dấu hiệu mãn kinh chị em nên biết.
12. Giảm khả năng sinh sản
Do khả năng hoạt động của buồng trứng bị suy giảm mà ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh sản của phụ nữ giai đoạn này. Phụ nữ ngoài 40 tuổi khó có thể mang thai. Tuy nhiên vẫn có vài trường hợp có thai sau khi dứt kinh hoàn toàn một năm. Khi này các nang noãn của buồng trứng đã thay đổi về yếu tố di truyền. Chính vì vậy mà xác suất sinh con ở độ tuổi ngoài 40 bị dị tật là khá cao.
Một số nguyên nhân gây mãn kinh sớm
Mãn kinh trước lứa tuổi trung bình được gọi là mãn kinh sớm. Thông thường, phụ nữ mãn kinh trước tuổi 40 được coi là mãn kinh sớm.
Nguyên nhân của tình trạng mãn kinh sớm thường xảy ra do gen di truyền, hệ thống miễn dịch bị rối loạn hoặc do các ảnh hưởng từ việc chữa trị y tế. Cũng có trường hợp hút thuốc uống rượu, dùng chất kích thích nhiều ảnh hưởng sức khỏe, dẫn đến mãn kinh sớm.
Khi mãn kinh trước 40 tuổi sẽ được xem như là mãn kinh sớm. Nguyên nhân của tình trạng này rất đa dạng, có thể kể đến:
Tổn thương buồng trứng
Buồng trứng bị tổn thương do các tác động như cắt buồng trứng, ung thư cổ tử cung hoặc hóa trị, xạ trị là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng mãn kinh sớm.
Suy giảm nội tiết tố nữ
Nội tiết tố nữ có liên quan mật thiết đến quá trình mãn kinh ở nữ giới. Đây là nguyên nhân đầu tiên được dùng làm căn cứ để biết bạn có đang trong giai đoạn bắt đầu mãn kinh hay không.
Suy buồng trứng sớm
Suy buồng trứng sớm do không rõ lý do cũng là nguyên nhân gây nên mãn kinh sớm. Là cơ quan nơi sản sinh ra estrogen, nên khi chức năng của buồng trứng suy giảm sẽ không còn tạo ra được nội tiết tố nữ, gây ảnh hưởng trực tiếp đến mãn kinh.
Bệnh tự miễn
Hệ thống miễn dịch được lập trình để chống lại mầm bệnh và yếu tố gây bệnh. Nhưng một số bệnh khiến hệ miễn dịch lại tấn công nhầm vào buồng trứng. Vì thế mà buồng trứng bị tổn thương, không thể tạo ra thêm được hormone sinh dục nữ.
Lối sống
Khói thuốc lá được chứng minh có khả năng làm suy giảm estrogen, khiến những người hút thuốc mãn kinh sớm hơn từ 1-2 năm. Khi bạn ăn uống đủ chất, estrogen sẽ được lưu trữ trong mô mỡ. Có một vài nghiên cứu chỉ ra rằng những người ăn chay, không tập luyện và gầy gò sẽ mãn kinh sớm.
Yếu tố di truyền
Nếu các bác sĩ không tìm ra được nguyên nhân chính xác cho hiện tượng mãn kinh sớm ở bạn, hãy hỏi bà và mẹ xem sao. Biết được thời gian họ mãn kinh cũng sẽ giải thích được nhiều điều.
Phòng ngừa các rối loạn mãn kinh
Mãn kinh quả là một hành trình không hề dễ chịu nhưng bắt buộc ai cũng phải trải qua. Chị em có thể ngăn ngừa những rắc rối của giai đoạn này bằng cách:
Khám phụ khoa theo định kỳ
Sự thăm hỏi của bác sĩ và những kết quả xét nghiệm sẽ giúp đánh giá bạn đang ở thời điểm nào của quá trình mãn kinh. Đồng thời giúp đưa ra những lời khuyên hợp lý cho bạn. Khám phụ khoa theo định kỳ còn giúp phát hiện kịp thời các bệnh lý thường gặp ở phái nữ.
Chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý
Nên có chế độ ăn giàu canxi, sắt, estrogen và nghỉ ngơi hợp lý. Khi đi ngủ đúng giờ, cơ thể sẽ bớt đi sự mệt mỏi khó chịu của thời kỳ mãn kinh.
Bổ sung thực phẩm giúp tăng nội tiết tố nữ
Những thức ăn giàu estrogen cần phải kể đến là đậu nành, hạt lanh, quả bơ, cá hồi, súp lơ xanh, rau cải xoăn, gan… Hiện nay trên thị trường cũng rất đa dạng các thực phẩm chức năng chiết xuất thiên thiên giúp bổ sung estrogen từ đậu nành, cao bạch quả.
Tập luyện vừa sức
Chị em có thể thử sức với các môn thể thao tăng cường sự nữ tính và độ dẻo dai cho cơ thể như yoga, thể dục nhịp điệu, khiêu vũ thể thao,… để phòng ngừa các rối loạn mãn kinh.
Phụ nữ luôn là một đóa hoa xứng đáng được nâng niu. Và trước khi cần ai làm điều đó, hãy trân trọng chính mình bằng cách chăm sóc bản thân thật tốt. Hy vọng rằng những chia sẻ trên đây sẽ san sẻ cùng chị em những rắc rối trong quá trình mãn kinh.
